Ο κνησμός / φαγούρα του πρωκτού είναι ένα μη ειδικό σύμπτωμα. Αυτό σημαίνει πως οτιδήποτε στην περιοχή του πρωκτού μπορεί να προκαλέσει φαγούρα. Ο κνησμός του πρωκτού καταλήγει πολλές φορές να είναι χρόνιος και βασανιστικός. Πολλοί ασθενείς καθυστερούν την επίσκεψη στο γιατρό, οπότε ταλαιπωρούνται ακόμα και για χρόνια, χωρίς να έχει γίνει κάποια διάγνωση ή θεραπεία.
Αίτια φαγούρας πρωκτού
Η αιτία του κνησμού στον πρωκτό μπορεί να είναι μία ή και περισσότερες που να συνδυάζονται. Οι συνηθέστερες είναι:
- Ανατομικές ανωμαλίες του πρωκτού, π.χ. αιμορροϊδες, ραγάδα πρωκτού, δερματικές πτυχές, περιεδρικά συρίγγια, κονδυλώματα πρωκτού κλπ.
- Tο έκζεμα, αφροδίσια νοσήματα, η μυκητίαση
- τα παράσιτα των κοπράνων (σκουλήκια)
- χρόνιες φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (π.χ. νόσος Crohn)
- το κάπνισμα
- διάφορες "πικάντικες" τροφές
- κάποια είδη σαπουνιού
- τοπική αλλεργία από ρούχα ή απορρυπαντικά
- Σε ορισμένες περιπτώσεις το σύμπτωμα του κνησμού μπορεί να είναι ψυχοσωματικό (από stress)
- Σε άλλες πάλι περιπτώσεις μπορεί να μην ανευρεθεί η αιτία της φαγούρας (οπότε ο κνησμός ονομάζεται ιδιοπαθής).
Ο ιατρός οφείλει να αποκλείσει πρώτα οργανικές αιτίες και στη συνέχεια να κατευθυνθεί στις τελευταίες (π.χ. ψυχοσωματικές εκδηλώσεις).
Διάγνωση κνησμού πρωκτού
Πριν την εξέταση, ο πρωκτολόγος χειρουργός θα πρέπει να λάβει λεπτομερές ιστορικό για τη διάρκεια και τη χρονική εντόπιση της φαγούρας κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου. Επίσης, εξακριβώνεται κατά την εξέταση αν ο κνησμός εντοπίζεται εντός του πρωκτικού σωλήνα ή γύρω από τον πρωκτό. Επίσης διευκρινίζεται αν η φαγούρα εντοπίζεται σε ένα σημείο του κύκλου ή σε όλη την περίμετρο του πρωκτού.
Κατά την κλινική εξέταση διαπιστώνονται συχνά υπερτροφικές δερματικές πτυχές γύρω από τον πρωκτό, οι οποίες οφείλονται στην αλλοίωση και τη χρόνια φλεγμονή του δέρματος από το ξύσιμο.
Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί εξέταση και από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων ή και πρωκτοσκόπηση / ορθοσκόπηση / κολονοσκόπηση, εξέταση κοπράνων (παρασιτολογική εξέταση κοπράνων και καλλιέργεια κοπράνων) κλπ.
Θεραπεία φαγούρας / κνησμού πρωκτού
Η θεραπεία που ακολουθείται σχετίζεται με την αιτία του κνησμού. Συνεπώς συστήνεται θεραπεία για το αίτιο, π.χ. αιμορροϊδες κλπ.
Σημαντικό είναι ο γιατρός να συστήσει την κατάλληλη θεραπεία, καθώς πολλοί ασθενείς ακολουθούν μια αγωγή χωρίς ιατρική συμβουλή, κάτι που μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.
Σίγουρα θα πρέπει να αποφεύγεται το σκούπισμα και το ξύσιμο. Η καθαριότητα θα πρέπει να γίνεται με νερό και σαπούνι (ήπιο, ουδέτερο σαπούνι).
Επίσης, κατά τη διάρκεια του πλυσίματος ή κατά τη διάρκεια της ημέρας θα πρέπει να αποφεύγεται το τρίψιμο / ξύσιμο. Το ξύσιμο από μέρους του ασθενούς επιδεινώνει το φαύλο κύκλο του κνησμού. Αρνητικό είναι σε πολλές περιπτώσεις το γεγονός ότι πολλοί ασθενείς ξύνονται ασυναίσθητα στον ύπνο τους, κάτι που είναι σχετικά δύσκολο να ελεγχθεί.
Σε ορισμένες περιπτώσεις βοηθά και η χρήση (για σύντομο χρονικό διάστημα) αλοιφής κορτιζόνης και αντισταμινικών από το στόμα.
Συχνές ερωτήσεις για τη φαγούρα στον πρωκτό
Ερ.: Έχω εδώ και καιρό φαγούρα στον πρωκτό. Τι να κάνω?
Απ.: Δυστυχώς δεν είναι εύκολη η σύσταση μιας θεραπείας για όλους. Σε κάθε ασθενή μπορεί να υπάρχει άλλη αιτία για τον κνησμό, οπότε θα πρέπει πρώτα να ανευρεθεί η αιτία και μετά να προταθεί μια συγκεκριμένη θεραπεία.
Ερ.: Με ανακουφίζει μια αλοιφή με κορτιζόνη. Μπορώ να τη βάζω συνέχεια?
Απ.: Όχι. Όπως για κάθε φάρμακο, έτσι και για μια κορτιζονούχο αλοιφή απαιτείται συνταγή από γιατρό μετά από έγκυρη διάγνωση και εξέταση. Επίσης, η εφαρμογή κορτιζόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να καταστρέψει το δέρμα της περιοχής και αυτό να μην είναι εύκολα αναστρέψιμο. Η τοπική χρήση κορτιζόνης συστήνεται μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις και για σύντομο χρονικό διάστημα.
