Η χειρουργική ομφαλοκήλης αναφέρεται στην επιδιόρθωση της ομφαλοκήλης μέσω επέμβασης, συγκεκριμένα σήμερα λαπαροσκοπικά. Η ομφαλοκήλη παρατηρείται στην περιοχή του ομφαλού και είναι συχνή. Αποτελεί μια διόγκωση κάτω από το δέρμα της περιοχής του ομφαλού, που οφείλεται στην προβολή ("προεξοχή") περιεχομένου της κοιλιακής κοιλότητας (π.χ. λίπος, έντερο) μέσω ενός κενού του κοιλιακού τοιχώματος στην περιοχή του ομφαλού.
Αίτια ομφαλοκήλης
Τα αίτια δημιουργίας της ομφαλοκήλης μπορεί να είναι η γενετική προδιάθεση, η παχυσαρκία, η άρση βάρους, ο συχνός και επίμονος βήχας, η εγκυμοσύνη (καταστάσεις ουσιαστικά που προκαλούν αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης) κλπ. Να σημειωθεί ότι η περιοχή του ομφαλού είναι εκ φύσεως μια ευαίσθητη / αδύναμη περιοχή του κοιλιακού τοιχώματος, διότι κατά την εμβρυική ζωή διέρχεται από τον ομφαλό ο ομφάλιος λώρος. Συνεπώς, είναι πιο πιθανή η δημιουργία κήλης στον ομφαλό σε σχέση με μια άλλη εκ φύσεως πιο στιβαρή περιοχή του κοιλιακού τοιχώματος.
Συμπτώματα ομφαλοκήλης
Τα συμπτώματα της ομφαλοκήλης είναι διόγκωση στην περιοχή του ομφαλού, τοπικός πόνος υπό πίεση / άσκηση, κολικοί κοιλίας κλπ. Σε αρχικό στάδιο την ομφαλοκήλη μπορεί να διαπιστώσει μόνο ο εξειδικευμένος χειρουργός ομφαλοκήλης κατά την κλινική εξέταση. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις να υφίσταται μια μικρή ομφαλοκήλη από ετών και ο ασθενής να μην το έχει αντιληφθεί, αφού μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει επικινδυνότητα στην περίπτωση αυτή. Σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. σε παχύσαρκους ασθενείς με δυσκολία στην κλινική εξέταση, αν απαιτούνται περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο ή το μέγεθος της ομφαλοκήλης κλπ) καλό είναι να πραγματοποιείται επιπρόσθετα και μια απεικονιστική εξέταση, όπως η μαγνητική / αξονική τομογραφία ή το υπερηχογράφημα.
Περίσφιξη ομφαλοκήλης
Ο κίνδυνος από την ομφαλοκήλη είναι, όπως και σε κάθε κήλη, η περίσφιξη ομφαλοκήλης, η κατάσταση δηλαδή κατά την οποία ξαφνικά "σφηνώνει" ένα τμήμα εντέρου εντός της ομφαλοκήλης, κάτι που απαιτεί επείγουσα επέμβαση εντός 6 ωρών προς αποφυγή νέκρωσης του εντέρου. Προτιμότερο και ασφαλέστερο είναι οπότε η ομφαλοκήλη να χειρουργείται προληπτικά πριν συμβεί η επικίνδυνη αυτή επιπλοκή. Η πιθανότητα της περίσφιξης είναι υψηλή σε ασθενείς που διατηρούν την ομφαλοκήλη για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σε περίπτωση περίσφιξης, εμφανίζεται οξύς πόνος στον ομφαλό ή και σε ολόκληρη την κοιλία, ενώ το περιεχόμενο της ομφαλοκήλης δεν μπορεί να αναταχθεί (δεν μπορεί να πιεστεί προς τα μέσα).
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι ο χειρουργός μπορεί κλινικά να ξεχωρίσει την περίπτωση κατά την οποία η ομφαλοκήλη είναι απλώς μη ανατάξιμη από την ομφαλοκήλη με περίσφιξη. Συνεπώς, υπάρχουν 3 περιπτώσεις:
- η ομφαλοκήλη να είναι ανατάξιμη (η συνηθισμένη μορφή που μπορεί να πιεστεί προς τα μέσα)
- να είναι από καιρό μη ανατάξιμη (δεν μπορεί να πιεστεί προς τα μέσα)
- περισφιγμένη (δεν μπορεί να πιεστεί προς τα μέσα, αλλά παράλληλα προκαλείται και στραγγαλισμός / περίσφιξη του σπλάχνου εντός της κήλης με επακόλουθο οξύ πόνο και άμεσο κίνδυνο).
Λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση ομφαλοκήλης
Η ομφαλοκήλη αποκαθίσταται σήμερα λαπαροσκοπικά (με λαπαροσκόπηση), μέσω δηλαδή τριών μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος, μεγέθους 0,3 – 1 εκ. Στην περίπτωση που το κενό του κοιλιακού τοιχώματος είναι μικρό (διάμετρος χάσματος μικρότερη των 2 εκατοστών), είναι επαρκής η σύγκλειση του χάσματος από το χειρουργό με μόνιμες ραφές. Σε περίπτωση μεγαλύτερης ομφαλοκήλης απαιτείται η λαπαροσκοπική τοποθέτηση συνθετικού πλέγματος, φιλικού για τον οργανισμό (λαπαροσκοπική πλαστική ομφαλοκήλης με πλέγμα – λαπ. IPOM ή λαπ. IPOM-plus). Παραλλαγές της τεχνικής (πάλι λαπαροσκοπικά) είναι η μέθοδοι e-TEP και TAPP.
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης (επέμβασης) ομφαλοκήλης σε σχέση με την "ανοιχτή" επέμβαση είναι:
- Ανώδυνη επέμβαση (λιγότερος πόνος μετά την εγχείρηση ομφαλοκήλης)
- Ταχύτερη ανάρρωση, όποτε και ταχύτερη έξοδος από την κλινική, καθώς και ταχύτερη επάνοδος στις συνήθεις δραστηριότητες/εργασία. Ειδικότερα ο αθλητισμός και η άρση βάρους επιτρέπονται λίγες μέρες μετά τη λαπαροσκοπική επέμβαση ομφαλοκήλης. Σε περίπτωση "ανοιχτής" επέμβασης το διάστημα αυτό θα ήταν 4 – 6 εβδομάδες.
- Ελάττωση πιθανότητας επιπλοκών στο άμεσο (π.χ. μικρότερη πιθανότητα αιμορραγίας και μετεγχειρητικών λοιμώξεων), αλλά και στο απώτερο διάστημα μετά το χειρουργείο ομφαλοκήλης
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα (και ακόμα καλύτερο αν πραγματοποιηθεί από το χειρουργό στο τέλος της επέμβασης πλαστική αποκατάσταση των μικρών τραυμάτων με ενδοδερμική ραφή)
- Καλύτερα αποτελέσματα μακροπρόθεσμα: χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής της ομφαλοκήλης, διότι το πλέγμα τοποθετείται εσωτερικά του κοιλιακού τοιχώματος, κάτι που το καθιστά ανθεκτικότερο. Αντιθέτως, κατά την ανοιχτή επέμβαση το πλέγμα τοποθετείται εξωτερικά του κοιλιακού τοιχώματος, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει μικρότερη αντοχή στην πίεση.
- Καλύτερη διάγνωση κατά τη χειρουργική αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης, αφού οι χειρουργοί έχουν λαπαροσκοπικά πρόσβαση σε ολόκληρη την κοιλία
Ρομποτική αποκατάσταση ομφαλοκήλης
Μια εναλλακτική στην αποκατάσταση της ομφαλοκήλης είναι η ρομποτική τεχνική. Πρόκειται στην ουσία για μια λαπαροσκοπική μέθοδο (είτε ρομποτικά είτε λαπαροσκοπικά χρησιμοποιούνται οι ίδιες μικρές τομές). Η διαφορά έγκειται στο εξής: Λαπαροσκοπικά χειρίζεται τα εργαλεία ο χειρουργός, ενώ ρομποτικά δίνει μέσω μοχλών ο χειρουργός εντολή στο ρομπότ να μετακινήσει τα εργαλεία. Συνολικά, τα αποτελέσματα της ρομποτικής επέμβασης ομφαλοκήλης είναι τα ίδια σε σχέση με τη λαπαροσκοπική επιδιόρθωση.
Συχνές ερωτήσεις για την ομφαλοκήλη
Ερ.: Ποια είναι η διάρκεια νοσηλείας αν χειρουργηθεί η ομφαλοκήλη λαπαροσκοπικά?
Απ.: Η διάρκεια νοσηλείας είναι συνήθως 1 ημέρα.
Ερ.: Σκοπεύω να μείνω έγκυος και έχω ομφαλοκήλη. Να χειρουργηθώ πριν ή μετά την εγκυμοσύνη?
Απ.: Όπως αναφέρθηκε, κάθε ομφαλοκήλη θα πρέπει να χειρουργείται, προς αποφυγή επιπλοκών (περίσφιξη). Οπότε, καλύτερα θα ήταν να αποκατασταθεί η ομφαλοκήλη πριν την εγκυμοσύνη, ή διαφορετικά όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Ερ.: Η ομφαλοκήλη μου είναι μικρή. Πειράζει να μη χειρουργηθώ?
Απ.: Κάθε κήλη (οπότε και η ομφαλοκήλη) θα πρέπει να χειρουργείται, καθώς υφίσταται ο κίνδυνος της περίσφιξης. Επιπλέον, ο κίνδυνος της περίσφιξης είναι συνήθως υψηλότερος σε μια μικρή ομφαλοκήλη, διότι συνήθως πιο εύκολα μπορεί να "σφηνώσει" το έντερο σε ένα μικρό χάσμα.
Ερ.: Πέρα από την ομφαλοκήλη, έχω και μια βουβωνοκήλη. Μπορούν και οι 2 κήλες να χειρουργηθούν συγχρόνως λαπαροσκοπικά?
Απ.: Σαφώς και αυτό είναι δυνατό.
Ερ.: Πόσο έντονος θα έιναι ο πόνος μετά το χειρουργείο?
Απ.: Ο πόνος μετά από λαπαροσκοπική επέμβαση ομφαλοκήλης είναι ανεκτός και πολύ πιο ήπιος σε σχέση με τον πόνο που θα προκαλούσε μια ανοιχτή επέμβαση.
Ερ.: Πρέπει να αποφεύγω κάτι μέχρι την επέμβαση?
Απ.: Καλό είναι μέχρι την αποκατάσταση της ομφαλοκήλης, να αποφεύγονται καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση (π.χ. έντονος βήχας, πίεση κατά την αφόδευση, άρση βάρους, έντονη άσκηση), ώστε να μειωθεί η πιθανότητα περίσφιξης.
Ερ.: Η ομφαλοκήλη μου "μπαινοβγαίνει". Πόσο σύντομα πρέπει να γίνει η επέμβαση?
Απ.: Όσο δεν υφίσταται περίσφιξη, δεν υπάρχει ένδειξη επείγουσας επέμβασης, καλό είναι όμως η επέμβαση να γίνει το συντομότερο δυνατό, ώστε να αποφευχθεί η περίσφιξη.
Ερ.: Πώς θα καταλάβω ότι έπαθα περίσφιξη?
Απ.: Συνήθως κατά την περίσφιξη της ομφαλοκήλης εμφανίζεται οξύ (ιδιαίτερα έντονο και ξαφνικό) άλγος στην περιοχή του ομφαλού, ενώ συγχρόνως η κήλη δεν ανατάσσεται (το περιεχόμενο της ομφαλοκήλης δεν "πατιέται" προς το εσωτερικό της κοιλίας). Ασφαλώς σε περίπτωση υποψίας περίσφιξης, ο χειρουργός ομφαλοκήλης θα πρέπει να εξετάσει επειγόντως τον ασθενή.
Ερ.: Τι είδος νάρκωσης χρειάζεται για το χειρουργείο ομφαλοκήλης?
Απ.: Για τη λαπαροσκοπική επιδιόρθωση της ομφαλοκήλης απαιτείται σύντομη γενική αναισθησία.
Ερ.: Να φορώ ζώνη κοιλίας αντί να χειρουργηθώ?
Απ.: Η ζώνη κοιλίας προστατεύει μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις από το να μην εξέρχεται το περιεχόμενο της ομφαλοκήλης. Σε περίπτωση όμως που η κήλη ΄΄βγαίνει΄΄, τότε η ζώνη είναι επιβλαβής, καθώς πιέζει επιπλέον το περιεχόμενο της κήλης. Συνεπώς, η ζώνη κοιλίας ούτε οριστικό ούτε ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης αποτελεί.
Ερ.: Πόσο σύντομα πρέπει να χειρουργηθώ?
Απ.: Ένας ασθενής με ομφαλοκήλη (χωρίς περίσφιξη) δεν πρέπει να χειρουργηθεί επειγόντως. Καλό είναι όμως η επέμβαση να γίνει το συντομότερο δυνατό, ώστε να αποφευχθεί η περίσφιξη.
Δείτε επίσης τη γενικότερη σελίδα: Χειρουργική Κήλης
