Πρωκτολογία είναι ο τομέας της χειρουργικής που ασχολείται με τις παθήσεις του πρωκτού. Ο ειδικός ιατρός που ασχολείται με τις παθήσεις αυτές είναι ο πρωκτολόγος χειρουργός.
Πρωκτολογικές παθήσεις
Οι συχνότερες παθήσεις της περιοχής του πρωκτού είναι οι αιμορροΐδες, η ραγάδα πρωκτού (δακτυλίου), το περιεδρικό συρίγγιο, το περιεδρικό απόστημα, η κύστη κόκκυγος και σπανιότερες τα κονδυλώματα πρωκτού, τα πρωκτικά ινώματα / ινοεπιθηλιακός πολύποδας, το ορθοκολπικό συρίγγιο, ο καρκίνος του πρωκτού, η ιδρωταδενίτιδα / ακμή της περιπρωκτικής περιοχής, ο χρόνιος κνησμός (φαγούρα) πρωκτού, η δυσκοιλιότητα, η ακράτεια κοπράνων / αερίων, τα δερματικά ράκη κλπ. Σε κάθε περίπτωση ο πρωκτολόγος χειρουργός θα θέσει τη διάγνωση.
Οι παθήσεις αυτές σε ορισμένες περιπτώσεις συνυπάρχουν (π.χ. αιμορροΐδες και ραγάδα πρωκτού).
Οι πρωκτολογικές παθήσεις, είτε είναι επικίνδυνες είτε όχι, προκαλούν συχνά κακή ποιότητα ζωής στους ασθενείς. Επειδή η περιοχή του πρωκτού είναι ευαίσθητη, λόγω των άφθονων νευρικών απολήξεων στην περιοχή, οι παθήσεις του πρωκτού εμφανίζονται συνήθως με θορυβώδη εικόνα (π.χ. έντονος πόνος). Οι παθήσεις του πρωκτού μπορεί να είναι οξείες, χρόνιες ή υποτροπιάζουσες, εμφανίζονται εξίσου συχνά σε άντρα και σε γυναίκα και επιβάλλεται να θεραπεύονται από τον πρωκτολόγο μετά από λεπτομερή και εξειδικευμένη εξέταση.
Εξέταση στο πρωκτολογικό κέντρο
Οι εξετάσεις που πραγματοποιούνται στο πρωκτολογικό κέντρο από τον Dr. Δ. Κανέλλο και την ομάδα του είναι:
- Κλινική εξέταση
- Πρωκτοσκόπηση
- Ορθοσκόπηση
- Ενδοσκοπικό / ενδοορθικό (ενδοπρωκτικό) Υπερηχογράφημα
- Μαγνητική τομογραφία
- Μανομετρία
- Αξονική τομογραφία
- Αφοδευσιογράφημα (είτε μαγνητικό είτε μέσω ακτινοσκόπησης)
- Χρόνος διάβασης εντέρου (Colon-Transit-time)
- Διάβαση παχέος εντέρου
Από τις σύγχρονες αυτές εξετάσεις, ορισμένες πραγματοποιούνται στο πρωκτολογικό ιατρείο και ορισμένες στη συνεργαζόμενη ιδιωτική κλινική. Ο χειρουργός πρωκτού Dr. Δημήτρης Κανέλλος συνεργάζεται με όλες τις μεγάλες ιδιωτικές κλινικές της Θεσσαλονίκης και κυρίως με το Ιατρικό Διαβαλκανικό και τον Άγιο Λουκά.
Στην ομάδα του Dr. Δ. Κανέλλου εντάσσονται επίσης:
- εξειδικευμένος ακτινολόγος
- φυσίατρος / φυσιοθεραπευτής
- γαστρεντερολόγος
- ψυχίατρος
- δερματολόγος
Πέρα από τις εξετάσεις, σημαντική είναι και η λήψη προηγουμένως ενός λεπτομερούς ιστορικού.
Πότε να επισκεφτώ τον πρωκτολόγο;
Σε περίπτωση που ένας ασθενής παρατηρεί συμπτώματα στην περιοχή του πρωκτού, όπως πόνο, αίμα, καύσος, έξοδο υγρών, τοπική διόγκωση κλπ, θα πρέπει να επισκέπτεται το πρωκτολογικό κέντρο, ώστε να υπάρξει καταρχήν μια διάγνωση για την πάθησή του και στη συνέχεια μια θεραπεία. Η επίσκεψη δε θα πρέπει να καθυστερεί, διότι πολλές φορές κάτι απλό αφήνοντάς το, γίνεται σύνθετο. Π.χ. υπάρχουν παθήσεις που στην αρχή αντιμετωπίζονται συνήθως συντηρητικά με επιτυχία, ενώ αν περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από την έναρξη της πάθησης απαιτείται επέμβαση από τον πρωκτολόγο χειρουργό. Δυστυχώς ακόμα και σήμερα πολλοί ασθενείς θεωρούν ταμπού την εξέταση της περιοχής και καθυστερούν την εξέταση.
Θεραπεία πρωκτολογικών παθήσεων
Οι παθήσεις του πρωκτού είναι δυνατόν σε αρκετές περιπτώσεις να θεραπευτούν συντηρητικά (μη επεμβατικά).
Για τις περιπτώσεις που απαιτείται χειρουργική επέμβαση, αξίζει να αναφερθούν τα εξής. Πρωκτολογικές επεμβάσεις υπάρχουν πολλές, από αυτές άλλες τεχνικές είναι σύγχρονες και αποτελεσματικές και άλλες παρωχημένες. Από τις αποτελεσματικές όμως μεθόδους θα πρέπει οι ιατροί να επιλέγουν αυτήν που είναι η καταλληλότερη για τον εκάστοτε ασθενή και όχι πάντα την ίδια για όλους τους ασθενείς με την ίδια πάθηση. Οι πρωκτολόγοι χειρουργοί θα πρέπει να αποσκοπούν στην οριστική και όχι μόνο προσωρινή θεραπεία της πάθησης, αλλά και στην ελάττωση του μετεγχειρητικού πόνου (κατά το δυνατόν ανώδυνη επέμβαση) και την ταχύτερη δυνατή ανάρρωση.
Νέα δεδομένα προκύπτουν σε κάθε περίπτωση από την ευρύτερη χρήση στην πρωκτολογία νέων τεχνικών και σύγχρονων εργαλείων, όπως π.χ. του χειρουργικού laser (λέιζερ), της ηλεκτροδιαθερμίας και των υπερήχων. Η χρήση των εργαλείων αυτών έχει καταστήσει τη χειρουργική πρωκτού ανώδυνη και αναίμακτη.
Υπάρχει επίσης πλέον η δυνατότητα ενδοσκοπικής χειρουργικής μέσω του πρωκτού με τη χρήση port (ανάλογου των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων). Το port δίνει τη δυνατότητα στην camera και τα εργαλεία να εισαχθούν εντός του εντέρου διαμέσου του πρωκτού. Με τη μέθοδο αυτή (TAMIS: transanal minimally invasive surgery ή TEM: transanal endoscopic microsurgery) μπορούν π.χ. να αφαιρεθούν μικροί όγκοι του ορθού (κατώτερου τμήματος παχέος εντέρου) κλπ. Μέχρι πρότινος ήταν πάντα απαραίτητη η προσπέλαση μέσω της κοιλιάς.
Εν ολίγοις εφαρμόζεται πλέον και στην Πρωκτολογία η αρχή της Eλάχιστα Eπεμβατικής Xειρουργικής (Minimally Invasive Surgery), που αποσκοπεί στην ταχεία ανάρρωση και στην ελάττωση του μετεγχειρητικού πόνου και της πιθανότητας επιπλοκών.
Πρόληψη μετά τη θεραπεία στο πρωκτολογικό κέντρο
Μετά τη θεραπεία μιας πάθησης του πρωκτού, ο πρωκτολόγος συστήνει στον ασθενή να καταναλώνει άφθονες φυτικές ίνες και υγρά ώστε να αποφεύγεται η δυσκοιλιότητα, ενώ θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται το σκούπισμα μετά την κένωση και να καθαρίζεται η περιοχή με νερό και σαπούνι. Με τον τρόπο αυτό δεν ταλαιπωρείται ο πρωκτός και μειώνονται σε πολλές περιπτώσεις οι πιθανότητες να επανεμφανιστεί κάποιο πρωκτολογικό πρόβλημα.
Συνήθεις ερωτήσεις σε έναν πρωκτολόγο
Ερ: Όταν πονώ στον πρωκτό, πρέπει να χειρουργηθώ για αιμορροΐδες?
Απ: Οι αιμορροΐδες δεν είναι η μόνη πάθηση που προκαλεί πόνο. Υπάρχουν και άλλες παθήσεις του πρωκτού που προκαλούν πόνο, όπως π.χ. η ραγάδα κλπ. Πρέπει λοιπόν ο ασθενής να εξετάζεται από τον πρωκτολόγο χειρουργό, ώστε να τεθεί η διάγνωση. Ανάλογα με την περίπτωση, θα αποφασιστεί αν θα ακολουθηθεί συντηρητική ή επεμβατική θεραπεία.
Ερ: Πώς πρέπει να περιποιούμαι την περιοχή του πρωκτού μετά την τουαλέτα?
Απ: Μετά τις κενώσεις δεν πρέπει να σκουπίζει κανείς την περιοχή. Προτείνεται ο καθαρισμός με νερό και σαπούνι. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται καλύτερη καθαριότητα και αποφεύγεται ο ερεθισμός του πρωκτού.
Ερ: Μετά την αφόδευση σκουπίζομαι με μωρομάντηλο. Είναι καλό αυτό?
Απ: Όπως αναφέρθηκε, το σκούπισμα είναι απαγορευτικό, ακόμα και με μωρομάντηλο. Αν βέβαια βρισκόμαστε κάπου που δεν υπάρχει πρόσβαση σε ντους, τότε το μωρομάντηλο είναι προτιμότερο από το στεγνό χαρτί υγείας.
Ερ: Τι θερμοκρασία πρέπει να έχει το νερό κατά την πλύση?
Απ.: Συνήθως προτιμάται το δροσερό νερό (με τον τρόπο αυτό συσπώνται οι αιμορροΐδες και αμβλύνονται τα συμπτώματα). Σε περίπτωση όμως ραγάδας συστήνεται το ζεστό νερό για να χαλαρώνει ο σφιγκτήρας. Καθίσταται έτσι σαφές, ότι για να απαντηθεί αυτή η ερώτηση, θα πρέπει να έχει προηγηθεί σωστή διάγνωση.
Ερ: Έχω πόνο στην ουρίτσα. Είναι κύστη κόκκυγος?
Απ: Ο πόνος στην περιοχή του κόκκυγα δεν οφείλεται πάντα σε κύστη κόκκυγος. Υπάρχουν και άλλες παθήσεις στην περιοχή που προκαλούν πόνο, όπως π.χ. η κοκκυγοδυνία. Συνεπώς χρειάζεται εξέταση από ειδικό.
Ερ: Πιάνω κάτι στον πρωκτό μου. Είναι καρκίνος?
Απ: Οι συχνότερες παθήσεις του πρωκτού είναι καλοήθεις. Παρόλα αυτά απαιτείται εξέταση από τον πρωκτολόγο χειρουργό για να αποκλειστεί μια κακοήθεια και να καταλήξει κανείς σε διάγνωση και θεραπεία.
Ερ: Μετά από μια επέμβαση πρωκτού, να κάνω πλύσεις με ιώδιο?
Απ: Όχι. Η χρήση διαλύματος ιωδίου ή κρεμοσάπουνου με ιώδιο αντενδείκνυται για την περιοχή. Η καθημερινή χρήση ιωδίου πρώτον προκαλεί χημικά εγκαύματα, δεύτερον καταπολεμά ακόμα και τη φυσιολογική χλωρίδα της περιοχής του πρωκτού και τρίτον δεν είναι δυνατή έτσι κι αλλιώς η απολύμανση της περιοχής του πρωκτού, καθώς εκεί υπάρχουν φυσιολογικά πολλά μικρόβια του εντέρου. Η σωστή μετεγχειρητική περιποίηση περιλαμβάνει πλύσεις με νερό και σαπούνι / κρεμοσάπουνο. Έτσι επιτυγχάνεται καθαριότητα του πρωκτού και των τραυμάτων, χωρίς να προκαλούνται άλλες βλάβες.
Ερ: Επειδή πονώ όταν πάω τουαλέτα, προσπαθώ να συγκρατώ την κένωση μου, ώστε να μην πάω στην τουαλέτα με απώτερο στόχο να μην πονέσω. Είναι σωστό αυτό?
Απ: Η συγκράτηση / αναστολή της αφόδευσης είναι ιδιαίτερα επιβλαβής. Καταρχήν όσο περισσότερο παραμείνουν τα κόπρανα εντός του εντέρου, τόσο περισσότερο απορροφώνται τα υγρά τους από το έντερο, οπότε όταν θα πάει κανείς στην τουαλέτα την επόμενη μέρα, τα κόπρανα θα είναι πιο σκληρά, με αποτέλεσμα ακόμα περισσότερο πόνο. Καλύτερο θα ήταν να δοθεί έμφαση 1. στο να είναι τα κόπρανα μαλακά μέσω σωστής διατροφής (φυτικές ίνες και υγρά σε αρκετές ποσότητες) και 2. στη διάγνωση και θεραπεία της νόσου που προκαλεί τον πόνο στον πρωκτό.
Ερ.: Καλύπτει ο ΕΟΠΥΥ το κόστος μιας επέμβασης πρωκτού?
Απ.: Ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει ένα τμήμα του κόστους τις κλινικής, δεν καλύπτει όμως τις αμοιβές των ιατρών.
Ερ.: Έχει σημασία για τον πρωκτολόγο αν ο ασθενής είναι γυναίκα ή αντρας?
Απ.: Οι πρωκτολογικές παθήσεις είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ίδιες σε συχνότητα και αντιμετώπιση, ανεξάρτητα από το φύλο του ασθενούς. Βέβαια, υπάρχουν ορισμένες παθήσεις που εμφανίζονται μόνο σε γυναίκες, π.χ. ορθοκολπικό συρίγγιο, ή και ορισμένες παθήσεις που εμφανίζονται συχνότερα σε άντρες, π.χ. κύστη κόκκυγος, ή συχνότερα σε γυναίκες, π.χ. πρόπτωση ορθού.
Ερ.: Ποιος είναι ο καλύτερος πρωκτολόγος χειρουργός?
Απ.: Ο καλός πρωκτολόγος 1. θέτει βάσει εμπειρίας και απαραίτητων εξετάσεων την ορθή διάγνωση, 2. δεν κατευθύνει τον ασθενή κατευθείαν στο χειρουργείο, αλλά εξαντλεί πρώτα όλα τα μέσα συντηρητικής αντιμετώπισης, 3. σε περίπτωση που είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση μιας πάθησης του πρωκτού, επιλέγει τη μέθοδο που είναι ιδανική για το συγκεκριμένο ασθενή και όχι αυτή που ίσως έχει επιλέξει ο ασθενής.
Ερ.: Χρειάζεται κάποια ετοιμασία πριν την πρώτη επίσκεψη στο πρωκτολογικό κέντρο?
Απ.: Ο ασθενής δε χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία αρχικά. Στην πρώτη επίσκεψη, θα πρέπει απλώς να έχει μαζί του όλες τις τυχόν προηγηθείσες εξετάσεις και να γνωρίζει την αγωγή, την οποία έχει λάβει ως τώρα. Στη συνέχεια θα αποφασιστεί αν απαιτούνται πιο εξειδικευμένες εξετάσεις που χρήζουν ιδιαίτερης προετοιμασίας.
Δείτε περισσότερα:
Κύστη κόκκυγος
Αιμορροΐδες
Ραγάδα πρωκτού
Περιεδρικό συρίγγιο – Περιεδρικό απόστημα
Κονδυλώματα πρωκτού
Ορθοκολπικό συρίγγιο
Καρκίνος πρωκτού
Πρόπτωση ορθού
Ορθοκήλη
Δυσκοιλιότητα
Ιδρωταδενίτιδα
Κνησμός πρωκτού
Ακράτεια κοπράνων
